Pomysł na biznes to pierwszy etap przygody z przedsiębiorczością. Decyzja o założeniu firmy powinna być przemyślana, aby nie przysporzyć sobie kłopotów.
Wybór odpowiedniej formy prawnej może zabezpieczyć własny majątek, zaoszczędzić na podatkach lub prowadzonej dokumentacji.
Najczęściej spotykana jest jednoosobowa działalność gospodarcza i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
W artykule omówimy podstawowe różnice każdej z nich.
Firma jednoosobowa, a spółka z o.o. zakładanie działalności
Rejestracja jednoosobowej działalności w CEIDG nie jest skomplikowana i nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi kosztami odnoszącymi się do procesu rejestracji, jak i późniejszych zmian w rejestrze. Wymagane jest jedynie złożenia wniosku CEIDG-1 i odpowiednich załączników w urzędzie gminy (miasta) albo skorzystanie z możliwości zgłoszenia on-line. Jeżeli posiadamy podpis elektroniczny lub profil zaufany cała procedura może się obejść bez wizyty w urzędzie.
Zgłoszenie spółki z o.o. do KRS od początku wiąże się z kosztami. Wybierając formę rejestracji online i korzystanie ze wzorca umowy spółki podlega opłatom sądowym w wysokości 250,00 zł. Wzorzec umowy spółki umożliwia zawarcie tylko podstawowych elementów dlatego większym zabezpieczeniem jest sporządzenie jej przez prawnika i potem dopełnienie formalności u notariusza. Umowa spółki jeżeli nie jest rejestrowana on-line musi być w formie aktu notarialnego. Opłaty notarialne oraz wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych są uzależnione od wysokości kapitału zakładowego. Do wydatków należy doliczyć opłatę sądową oraz koszt ogłoszenia wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Warto pamiętać, że założenie spółki z o.o. wiąże się także z koniecznością uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Wysokość podatku zależy do kapitału zakładowego i stanowi 0,5% jego wartości. Jeżeli wybieramy tradycyjną formę rejestracji podatek zostanie odprowadzony przez notariusza.
Opodatkowanie spółki, a opodatkowanie działalności
Podatnikiem w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej jest sam przedsiębiorca jako osoba fizyczna. Jest on zobowiązany do odprowadzania zaliczek na podatek dochody od osób fizycznych. Przy rejestracji ma możliwość wyboru następujących form opodatkowania:
- Zasady ogólne (skala podatkowa 17% i 32% po przekroczeniu progu podatkowego),
- Podatek liniowy w wysokości 19%,
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych albo karta podatkowa.
Wybór formy opodatkowania powinien być podyktowany wcześniejszą analizą przepisów, przewidywanych wyników finansowych, inwestycji czy chociażby zatrudnienia.
Spółka z o.o. jest odrębnym podmiotem prawnym i obciążona jest podatkiem dochodowych od osób prawnych w wysokości 19% od osiągniętego zysku brutto. Mali podatnicy oraz p
odatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą mogą pod pewnymi warunkami korzystać z obniżonej stawki w wysokości 9%. Wyłączeniem z tej preferencji jest np. przekształcenie, połączenie, podział podatnika czy wniesiony wkład niepieniężny.
Warto pamiętać, że w przypadku spółki z o.o. mamy do czynienia z tzw. podwójnym opodatkowaniem. Wspólnicy najpierw odprowadzają podatek dochodowy od osób prawnych od całego dochodu wypracowanego przez spółkę, a następnie podatek dochodowy od dywidendy wypłacanej wspólnikom.
Kwota wolna od podatku dochodowego
W przypadku jednoosobowej działalności istota jest forma opodatkowania wybrana przez podatnika. Wybierając podatek liniowy – kwota wolna nie występuje.
W przypadku zasad ogólnych zależna jest od dochodu i maleje wraz z jego wzrostem. W 2021 roku kwota wolna od podatku wynosi 8000 zł.W spółce z.o.o. kwota wolna od podatku dochodowego nie występuje.
Księgowość spółki, a księgowość jednoosobowej działalności gospodarczej
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, jeżeli dochód w roku podatkowych nie przekracza 2 mln euro nie istnieje wymów prowadzenia ksiąg rachunkowych, do których zobowiązana jest spółka. Przedsiębiorca ten w zależności od wyboru formy opodatkowania będzie prowadził księgi podatkowe do rozliczania przychodów ewidencjonowanych czy księgę przychodów i rozchodów. Często przy małej skali działalności nie ma potrzeby zatrudniania wykwalifikowanego księgowego i można prowadzić księgi samodzielnie lub wykorzystując programy on-line, które są dostępne na rynku.
Księgowość spółki z o.o. jest prowadzona w formie ksiąg handlowych oraz nałożony jest obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych. W tym przypadku bez specjalistycznej wiedzy nie poprowadzimy już księgowości samemu. Koszt prowadzenia księgowości przez księgowego czy biuro rachunkowe jest dużo wyże niż w przypadku prowadzenia uproszczonych ewidencji podatkowych.
Co istotne często niska cena za prowadzenie ksiąg handlowych wiążę się z bałaganem, błędnym księgowaniem czy nierzetelnością ksiąg. Późniejsze wyprowadzanie zaległości księgowych jest kosztowne i wymaga sporo czasu.
Prowadzenie pełnej księgowości ma sporo zalet takich jak przejrzystość rozliczeń finansowych, rozrachunki z kontrahentami czy szerszy pogląd przy podejmowaniu decyzji biznesowych.
Składki ZUS i ubezpieczenie zdrowotne
W przypadku jeżeli przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie jest zatrudniony na umowę o pracę lub nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę za dany rok jest zobowiązany do opłacania składek ZUS i składki zdrowotnej.
W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności możliwe jest skorzystanie z ulg i preferencji. Pierwszą z nich jest ulga na start i polega na opłacaniu składki zdrowotnej przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności. Z ulgi na start może skorzystać przedsiębiorca, który:
- podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zakończenia oraz
- nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W 2021 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 381,81 zł.
Preferencją z której może skorzystać przedsiębiorca jest opłacanie niższych składek społecznych przez okres 24 miesięcy w wysokości podstawy zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W 2021 r. suma składek z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (kwota nie obejmuje składki na FP) wynosi, 647,59 zł.
Natomiast suma składek bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (kwota nie obejmuje składki na FP) wynosi 627,01 zł
Istotne jest, że powyższe zasady obowiązują w 2021 r. i mogą się one zmienić po zapowiadanym przez Rząd Nowym Ładzie, który proponuje inne wyliczenie składki zdrowotnej.
Po wykorzystaniu ulg i preferencji przedsiębiorca opłaca w 2021 r. składki w wysokości:
- 1380,18 zł – bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (ze składką na Fundusz Pracy), lub
- 1457,49 zł – z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (ze składką na Fundusz Pracy)
Warto wiedzieć, że nie wszyscy przedsiębiorcy zobowiązani są do opłacania składek ZUS w pełnej wysokości. Niektórzy przedsiębiorcy, którzy osiągają niższe dochody są uprawnieni do opłacania niższych składek ZUS uzależnionych od wysokości dochodu – Mały ZUS Plus.
W przypadku spółki z o.o., która posiada jednego wspólnika obowiązek opłacania składek również istnieje. Niestety wspólnik nie może korzystać z preferencji, ani ulg omówionych powyżej.
Jeżeli wspólników jest więcej, nie podlegają oni obowiązkowi opłacania składek.
Odpowiedzialność przedsiębiorcy
Odpowiedzialność przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą jest nieograniczona. Oznacza to, że za zobowiązania firmy wynikające z jej prowadzenia ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem osobistym.
Natomiast wierzyciele wspólników spółki z o .o. mogą domagać się spełnienia zobowiązań tylko z majątku spółki. Odpowiedzialność udziałowców jest więc ograniczona do wysokości wniesionych przez nich udziałów.
Odpowiedzialność za zobowiązania może ponosić zarząd, ale przy spełnieniu pewnych warunków może jej uniknąć. Mówi o tym art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych, jeżeli zarząd w odpowiednim terminie złoży wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Kredyty i pożyczki
Analizując wybór formy prowadzenia działalności warto wziąć pod uwagę plany inwestycyjne i terminy ich realizacji. Obecnie dużo łatwiej jest uzyskać kredyt firmowy dla osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niż spółkę. Często banki wymagają złożenia dwóch sprawozdań finansowych, aby rozmawiać o udzieleniu pożyczki czy kredytu.
Śmierć przedsiębiorcy/udziałowców
W jednoosobowej działalności gospodarczej z reguły śmierć przedsiębiorcy wywiera wpływ na funkcjonowanie biznesu i może przystopować dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwo.
W przypadku spółki z o.o. śmierć udziałowca nie ma bezpośredniego wpływu na funkcjonowanie spółkim i nie hamuje jej działalności.
Sprzedaż biznesu
Z reguły sprzedaż jednoosobowej działalności wiąże się z koniecznością zbycia przedsiębiorstwa tj . zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Pojawiają się trudności prawne min w zakresie przejęcia umów z kontrahentami czy wyceny składników. Inna sytuacja jest w przypadku zbycia w spółce z.o.o., gdzie sprzedawane są udziały bez względu na majątek posiadany przez spółkę.
Przyjęcie nowego wspólnika
W jednoosobowych działalnościach gospodarczych wiąże się z reguły z przekształceniem w spółkę.
W przypadku spółki z o.o. procedura nie stanowi większych problemów. Wystarczająca jest sprzedaż udziałów lub podniesienie kapitału zakładowego. Jest do duża zaleta w prowadzeniu spółki z o.o., gdyż czasami prowadzenie biznesu wymaga jej dokapitalizowania, dostarczenia know-how innych osób, czy też zmiany struktury wspólników.
Likwidacja
Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej nie jest skomplikowaną procedurą i dotyczy odpowiedniego wpisu w CEIDG oraz dopełnienia odpowiednich wyrejestrowań.
W przypadku spółki z o.o. wymagane jest przeprowadzenie procedury likwidacyjnej opisanej w przepisach Kodeksu Spółek Handlowych. Jest to proces kosztowny i czasochłonny.
Podsumowanie
Za każdym razem osoba, która zamierza prowadzić firmę powinna przeanalizować zalety i wady prowadzenia działalności w danej formie biorąc pod uwagę ryzyko, inwestycje, poziom skomplikowania i odpowiedzialności danej branży, skalę na jaką zamierzamy działać.
Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy specjalisty z którym omówimy swój pomysł na biznes. Pamiętajmy o odpowiednim przygotowaniu się do rozmowy. Określmy szacowane przychody, koszty, planowane inwestycje, marżę, plany dotyczące zatrudnienia, miejmy wiedzę na temat ryzyka jakie ponosimy oraz informacje na temat rynku, na jakim zamierzamy funkcjonować.
Odpowiedzi na te wszystkie pytania pomogą wybrać najlepsza drogę w prowadzeniu własnej firmy.
